Τα τελευταία χρόνια το τοπίο αλλάζει παγκοσμίως, με τις εταιρείες από τον φαρμακευτικό κλάδο και τον κλάδο των Ταχέως Κινούμενων Καταναλωτικών Αγαθών (FMCG) να «βλέπουν» τα συμπληρώματα διατροφής με ιδιαίτερο εμπορικό και επενδυτικό ενδιαφέρον.
Η παγκόσμια αγορά συμπληρωμάτων διατροφής διαμορφώθηκε σε $132,8 δισ. το 2016, ενώ εκτιμάται ότι το 2022 θα ανέλθει στα $220,3 δισ., σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 65,9%.
Ακολουθώντας την παγκόσμια τάση, τα καταλαμβάνουν ολοένα και μεγαλύτερο κομμάτι της ελληνικής «πίτας», έχοντας μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης, δεδομένου ότι ξεκίνησαν με πολύ χαμηλά μερίδια αγοράς. Το περιβάλλον της οικονομικής κρίσης και η μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης φαίνεται, μάλιστα, να ευνοούν τη συγκεκριμένη αγορά με πολλές εταιρείες να «ποντάρουν» στα συμπληρώματα διατροφής προκειμένου να εξασφαλίσουν αύξηση των εσόδων και cash flow.
ΕΛΛΑΔΑ
Μια χαμένη μεταρρύθμισης καταγράφεται στην μελέτη του ΚΕΠΕ που αφορά τις παρεμβάσεις στις στα συμπληρώματα διατροφής, στις αγορές βρεφικού γάλακτος, και στο καθεστώς εκπτώσεων και προσφορών στη λιανική αγορά.
Εμπορία συμπληρωμάτων διατροφής και βιταμινών
Η έρευνα αγοράς κατέδειξε ότι, μετά την εφαρμογή της με ταρρύθμισης, τα περισσότερα καταστήματα τροφίμων λιανικής πώλησης δεν έχουν εντάξει στον κατάλογο των προϊόντων τους τα συμπληρώματα διατροφής-βιταμίνες και τα διαιτητικά προϊόντα. Σε μικρό αριθμό καταστημάτων τροφίμων η επιλογή των καταναλωτών περιορίζεται σε μία μόνο επώνυμη εταιρεία εισαγωγής σχετικών παρασκευασμάτων, η οποία καλύπτει όμως όλο το εύρος των σκευασμάτων.
Σε καταστήματα συναφούς εμπορικής δραστηριότητας, όπως εμπορίας ειδών ομορφιάς ή καλλυντικών, οι καταναλωτές μπορούν να επιλέξουν μεταξύ 2-3 επώνυμων προϊόντων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα φαρμακεία να συνεχίζουν να αποτελούν το κύριο δίκτυο διάθεσης των συμπληρωμάτων διατροφής και μετά την εφαρμογή της μεταρρύθμισης, εφόσον οι εταιρείες διανομής των σχετικών παρασκευασμάτων θεωρούν ότι οι φαρμακοποιοί είναι οι καταλληλότεροι για να συμβουλέψουν τους καταναλωτές σχετικά με την καταλληλότητα των προϊόντων.
Σε ό,τι αφορά στα οφέλη των καταναλωτών, αυτοί μπορούν να προμηθεύονται τα συμπληρώματα διατροφής από τα καταστήματα τροφίμων σε χαμηλότερες τιμές συγκριτικά με τα φαρμακεία και τα ηλεκτρονικά φαρμακεία, όμως η επιλογή τους είναι περιορισμένη και συνήθως οι ανάγκες τους δεν ικανοποιούνται από το κατάστημα τροφίμων της γειτονιάς τους.
Σε ό,τι αφορά στις βιταμίνες, οι καταναλωτές μπορούν να τις προμηθεύονται σε χαμηλότερες τιμές μέσω των ηλεκτρονικών φαρμακείων. Οι τιμές των συμπληρωμάτων διατροφής και των διαιτητικών προϊόντων μειώθηκαν συγκριτικά με το 2010, ενώ των βιταμινών αυξήθηκαν.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο Hellas Pharm, τα ΣΔ που αφορούν αποκλειστικά την προαγωγή της υγείας (εκτός lifestyle προϊόντων) παρουσίασαν υψηλό τζίρο το 2017, αγγίζοντας τα 108 εκατ. ευρώ., ενώ πωλήθηκαν 13 εκατ. τεμάχια της συγκεκριμένης κατηγορίας. Σε σχέση με πέρυσι παρατηρείται μία πολύ μεγάλη αύξηση του τζίρου, της τάξεως του 7 %, ενώ συγκριτικά με το 2012 η αύξηση αυτή αγγίζει το 85%.[quote]Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για σχετικά ακριβά προϊόντα (μέσο κόστος 12 ευρώ), τα οποία επιβαρύνουν τον καταναλωτή, η ελληνική αγορά συμπληρωμάτων διατροφής αποτελεί σήμερα την 2η πιο αναπτυσσόμενη αγορά ΣΔ στον κόσμο (Euromonitor).αλλά αναφερόμαστε κυρίως στις βιταμίνες ![/quote]
Το μεγαλύτερο μερίδιο της συγκεκριμένης αγοράς καταλαμβάνουν: οι βιταμίνες (21%), ακολουθούν οι «λοιπές κατηγορίες», που περιλαμβάνουν συμπληρώματα για την υγεία του ουροποιητικού, του ήπατος κ.ά. (20%), οι πολυβιταμίνες (16%), τα ω-λιπαρά οξέα (14%), τα συμπληρώματα για την υγεία των αρθρώσεων, τα προβιοτικά (8%), τα μέταλλα και ιχνοστοιχεία (6%), τα συμπληρώματα για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού (5%) και αυτά για την εμμηνόπαυση (1%).
Οι κατηγορίες αυτές, στην πλειονότητά τους, παρουσιάζουν πολύ γοργούς ρυθμούς ανάπτυξης, με τις βιταμίνες να εμφανίζουν αύξηση κατά 20% σε σχέση με πέρυσι, τα ω- λιπαρά οξέα κατά 30%, τα προβιοτικά κατά 24% και τα συμπληρώματα για το ανοσοποιητικό κατά 18%.
Τα φαρμακεία αποτελούν το κυριότερο κανάλι διανομής των ΣΔ στη λιανική αγορά (80% το 2016), αντικατοπτρίζοντας τη σχέση εμπιστοσύνης που υπάρχει στην Ελλάδα μεταξύ φαρμακοποιών και καταναλωτών. Παραδείγματα φαρμακευτικών εταιρειών που εισήλθαν στην ελληνική αγορά των ΣΔ την τελευταία τριετία είναι η WIN MEDICA, η GAP, η MENARINI HELLAS, η OLVOS, η SANDOZ κ.ά.
Η μελέτη δεν εξετάζει γιατί επιλέχθηκαν οι συγκεκριμένοι τομείς, αλλά φωτίζει τα αποτελέσματα. Συμπέρασμα; Εφαρμόστηκαν με καθυστέρηση επιλογές που είχαν ήδη ξεπεραστεί στις περισσότερες χώρες. Κι έγιναν σε λάθος εποχή.
Ωστόσο και παρά τον (πολιτικό) θόρυβο που είχε ξεσηκώσει, η «αναγκαστική» μεταρρύθμιση, που επέβαλαν οι πιστωτές, δεν είχε τα ευεργετικά αποτελέσματα που περίμεναν οι υποστηρικτές τους ούτε οδήγησαν στην καταστροφή που προέβλεπαν οι επικριτές. Ηταν μία ακόμα ευκαιρία που χάθηκε για την οικονομία, επειδή εφαρμόστηκαν καθυστερημένα ορισμένες καλές ιδέες, με λάθος διαδικασίες και σε περίοδο κρίσης.
Ανάλογες ρυθμίσεις εφαρμόστηκαν στις ΗΠΑ, στον Καναδά και σε ορισμένες σκανδιναβικές χώρες στη δεκαετία του 1980. Παρόμοιες ρυθμίσεις έγιναν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες τη δεκαετία του 1990. Στην Ελλάδα επιβλήθηκαν ύστερα από 15 χρόνια, επειδή ήταν η θέληση των δανειστών, όταν η εμπειρία οδηγούσε τις περισσότερες χώρες να φρενάρουν ανάλογες κινήσεις!
Η πικρή αλήθεια είναι ότι τα αποτελέσματα ήταν πτωχά. Ούτε οι τιμές, μειώθηκαν όσο έπρεπε ούτε η απασχόληση αυξήθηκε όσο αναμενόταν.
