Λόγω της αναβολικής δράσης της τεστοστερόνης στο μυϊκό ιστό, έχει αποτελέσει αντικείμενο έρευνας, ιδιαίτερα αποτελεί μεταβλητή σε μελέτες που χρησιμοποιούνται προπονητικά μοντέλα με αντιστάσεις.
Αποτελέσματα ερευνών, διαπιστώνουν αύξηση στα επίπεδα τεστοστερόνης έπειτα από προπόνηση με αντιστάσεις. Η αύξηση στη συγκέντρωση τεστοστερόνης στο ορό, έχει παρατηρηθεί τόσο σε οξείες φάσεις, μετά από έντονη προπόνηση με αντιστάσεις 85%- 95% ΜΔ,
όσο και μετά από προγράμματα διάρκειας μηνών ή και χρόνων. Υπάρχει επίσης ένας αριθμός ερευνών σχετικά με την επίδραση της σωματικής άσκησης στο ανδρικό και γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα, ο οποίος δείχνει αρκετές ομοιότητες, ειδικά σχετικά με τη τεστοστερόνη, ανάμεσα στα δύο φύλα.
Γενικά, φαίνεται ότι οι άνδρες αθλητές που αθλούνται επί χρόνια έχουν χαμηλότερα επίπεδα ανδρογόνων σε σχέση με τους άνδρες που δεν αθλούνται. Συγκεκριμένα, βρέθηκαν σημαντικά μικρότερα επίπεδα ελεύθερης και ολικής τεστοστερόνης σε αθλητές που επί χρόνια αθλούνται εντατικά, όπως αρσιβαρίστες, δρομείς, ποδηλάτες, και κολυμβητές. Οι επαγγελματίες αυτοί αθλητές είχαν το 60- 85% της τεστοστερόνης που είχαν οι αντίστοιχοι μη-αθλητές.
Οι συγκεντρώσεις των LH και FSH δεν βρέθηκαν επηρεασμένες στα αθλούμενα άτομα, ακόμα και σ’ αυτά που βρέθηκαν ιδιαίτερα μειωμένες τιμές τεστοστερόνης.
Υποστηρίχθηκε η άποψη ότι η σωματική άσκηση και η τεστοστερόνη δεν συνδέονται αιτιατά, και ότι η μείωση της τεστοστερόνης οφείλεται σε μεταβολικά αίτια άλλων συστημάτων, όπως
ήπαρ και μυοσκελετικό.
Παρόμοιες συσχετίσεις βρέθηκαν επίσης σε άτομα με οξεία και παρατεταμένη σωματική κόπωση, όπως σε μαραθώνιο δρόμο. Συγκεκριμένα, τα επίπεδα τεστοστερόνης βρέθηκαν σημαντικά μειωμένα σε σχέση με την περίοδο ηρεμίας, και επιπλέον, παρέμεναν μειωμένα για
διάστημα περίπου πέντε ημερών. Αντίθετα, μετά από οξεία και παρατεταμένη κόπωση γυναικών,
όπως μαραθώνιος δρόμος, βρέθηκαν σημαντικά αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης, ενώ παρόμοια αυξημένα ήταν τα επίπεδα σε γυναίκες που έτρεξαν για 30 λεπτά. Σωματική άσκηση μικρής διάρκειας στους άνδρες (5 έως 30 λεπτά) καταλήγει σε σημαντική αύξηση των επιπέδων τεστοστερόνης, ενώ οι LH και FSH συνήθως παραμένουν ως έχουν.
Η απότομη αυτή αύξηση της συγκέντρωσης τεστοστερόνης συνοδεύεται από απότομη επαναφορά στα προηγούμενα βασικά επίπεδα, μέσα σε 15-60 λεπτά, ενώ η χρονική διάρκεια εξαρτάται από την ένταση της άσκησης.
Οι στεροειδής ορμόνες στο μεγαλύτερο μέρος τους, δεν κυκλοφορούν ελεύθερες, παρά είναι δεσμευμένες από πρωτεΐνες. Η τεστοστερόνη είναι δεσμευμένη με την δεσμευτική των ορμονών του φύλου σφαιρίνη (SHBG). Ωστόσο, δεν έχει διαλευκανθεί πλήρως αν η ελεύθερη μορφή ή η δεσμευμένη είναι πιο δραστική, πάντως κυριαρχεί η άποψη πως η ελεύθερη μορφή της τεστοστερόνης είναι πιο δραστική.
Τέλος, είναι αποδεδειγμένο πως η άσκηση επιδρά στην συγκέντρωση της τεστοστερόνης αλλά δεν επιδρά στις πρωτεΐνες που δεσμεύουν τις στεροειδή ορμόνες.
Αναφορικά με την τεστοστερόνη και τον μυϊκό τραυματισμό είναι λίγες οι μελέτες που έχουν σχεδιαστεί. Ωστόσο, σε μελέτη του Pullinen και συν, όπου οι συμμετέχοντες πραγματοποίησαν δύο προπονήσεις, οι οποίες διέφεραν μεταξύ τους 2 ημέρες και η πρώτη είχε σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση του DOMS, παρατηρήθηκε αύξηση τόσο της συνολικής τεστοστερόνης όσο και της ελεύθερης μετά την πρώτη προπόνηση αλλά δεν παρατηρήθηκαν διαφορές μετά την πρώτη και μετά τη δεύτερη προπόνηση.
119. Wheeler, G. D., Singh, M., Pierce, W. D., Epling, W. F., & Cumming, D. C. (1991). Endurance training decreases serum testosterone levels in men without change in luteinizing hormone
pulsatile release. J. Endocrinol. Metab., 72, 422-425.
120. Wheeler, G. D., Wall, S. R., Belcastro, A. N., & Cumming, D. C. (1984). Reduced serum testosterone and prolactin levels in male distance runners. J. Am. Med. Assn., 252, 514-516.
121. Arce, J. C., De Souza, M. J., Pescatello, L. S., & Luciano, A. A. (1993). Subclinical alterations in hormone and semen profile in athletes. Fertil Steril, 59, 398-404.
122. Elias, A. N., & Wilson, A. F. (1993). Exercise and gonadal fucntion. Hum. Reprod., 8, 1747-1761.
123. Arce, J. C., & De Souza, M. J. (1993). Exercise and male factor infertility. Sports Med., 15, 146-169.
124. Marinelli, M., Roi, G. S., Giacometti, M., Bonini, P., & Banti, G. (1994). Cortisol, testosterone, and free testosterone in athletes performing a marathon in 4000m. altitude. Horm. Res., 41, 225-229.
125. Vasankari, T. J., Kujala, U. M., Heinonen, O. J., & Huhtaniemi, J. T. (1993). Effects of endurance training on hormonal responses to prolonged exercise in males. Acta Endocrinol, 129, 109-113.
126. De Cree, C., Lewin, R., & Ostyn, M. (1990). The monitoring of the menstrual status of female athletes by salivary steroid determination and ultrasonography. Eur J. Appl. Physiol., 60, 472-477. 30. Shangold, M. M., Gatz, M. L., & Thysen, B. (1981). Acute effects
of exercise on plasma concentrations of prolactin and testosterone in recreational women runners. Fertil Steril, 35, 699-702.
127. Tegelman, R., Calstrom, K., & Rousette, A. (1988). Hormone levels in male ice hockey players during a 26-hour cup tournament. Int. J. Androl, 11, 361-368.
128. Hakkinen K & Pakarinen A . (1993). Acute hormonal responses to two different fatiguing heavy-resistance protocols in male athletes. J Appl Physiol, 74: 882-887.
Baxter JD, Tyrrell JB.“The adrenal cortex”. In Felig P, Baxter JD, Broadns AE, Frohman LA. (eds): Endocrinology and Metabolism, N York, Mc Graw-Hill Book Co, 1981, p 385.
150. Kirwan, J.P., Costill, D.L., Flynn, M.G., Mitchell, J.B., Fink, W.J., Neufer, P.D. and Houmard, J.A. (1988) Physiological responses to successive days of intense training in competitive swimmers. Medicine and Science in Sports and Exercise 20, 255-259.
