«Η Ελλάδα ήταν μια χώρα που παραδοσιακά έπαιρνε 0-3 μετάλλια στις μεγάλες διοργανώσεις και έφτασε να ξεπερνά τα 10. Εγινε η πρώτη χώρα ιστορικά που είχε πρωταθλητισμό, χωρίς να έχει αθλητισμό, δηλαδή πίσω από τα περισσότερα αθλήματα δεν υπήρχε τίποτα. Οταν έσκασε η φούσκα το 2004, αποκαλύφθηκε η γύμνια» επισημαίνει ο εξειδικευμένος σε θέματα ντόπινγκ δημοσιογράφος Βασίλης Γαλούπης. Μπορεί η πρώτη ελληνίδα αθλήτρια που πιάστηκε ντοπέ να ήταν η Αννα Βερούλη στους Ολυμπιακούς του Λος Αντζελες το 1984, αλλά η εποχή της «φρενίτιδας» που κίνησε διεθνώς υποψίες για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ελλήνων πρωταθλητών ήταν εκείνη που εκτείνεται από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 μέχρι το 2008.
Από τα 2 μετάλλια που κατέκτησε η χώρα στους Ολυμπιακούς της Βαρκελώνης το 1992, έφτασε τα 8 στην Ατλάντα το 1996, τα 13 στο Σίδνεϊ το 2000 και τα 16 στην Αθήνα το 2004. Το ασανσέρ ανέβαινε με ιδιαίτερα υψηλή ταχύτητα, η χώρα μπήκε στο μικροσκόπιο της WADA και περίσσευαν τα δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Κάπου εκεί σταματούν τα πραγματικά δεδομένα, η αλήθεια αρχίζει να διαπλέκεται με τον μύθο και να ενώνεται με τον αντίλαλο ενός παρατεταμένου ψιθύρου για το τι έγινε στο ΚΑΤ τον Αύγουστο του 2004. Ο αείμνηστος Φίλιππος Συρίγος, που πολέμησε όσο λίγοι το ντόπινγκ στον πρωταθλητισμό και για πολλούς ήταν η «μίζερη παραφωνία» στη «χαρούμενη χορωδία» του αθλητικού Τύπου, ήταν ο μοναδικός που μίλησε δημόσια καταγγέλλοντας ως «στημένο» το περιβόητο ατύχημα με τη μηχανή. Η υπόθεση του Κώστα Κεντέρη και της Κατερίνας Θάνου ήταν αυτή που πλήγωσε περισσότερο τον ελληνικό πρωταθλητισμό και παράλληλα η αρχή μιας απότομης καθόδου.
Ακολούθησε ο Λεωνίδας Σαμπάνης και το 2008 ολόκληρη η ελληνική dream team της άρσης βαρών του Χρήστου Ιακώβου, με 11 αθλητές και αθλήτριες να εντοπίζονται θετικοί στην ουσία μεθυλτριενολόνη (Μ3). Στην ίδια ουσία «σκόνταψε» το καλοκαίρι των Ολυμπιακών του Πεκίνου και η «ελληνική ψυχή» της Φανής Χαλκιά – θετικός στην ίδια ουσία βρέθηκε το 2008 και ο πρωταθλητής της ελληνικής κολύμβησης Γιάννης Δρυμωνάκος. Τον Ιανουάριο του 2009 ήρθαν τα κακά μαντάτα για την Αθανασία Τσουμελέκα, που βρέθηκε θετική, σε δείγμα που έδωσε στο Πεκίνο, στην ουσία CERA, μια παραλλαγή της ερυθροποιητίνης. Τους Ολυμπιακούς του Λονδίνου το 2012 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει πρόωρα ο άλτης του ύψους Δημήτρης Χονδροκούκης, αφού βρέθηκε θετικός στη στανοζολόλη, την ουσία που «έκαψε» τον Μπεν Τζόνσον στους Ολυμπιακούς της Σεούλ το 1988.
Ο κατάλογος συμπληρώνεται με τον Σταύρο Κουρουπάκη, τον Χρήστο Πολυχρονίου, τον Γιάννη Ταμουρίδη, τον Δημήτρη Ρέγα, την Ειρήνη Κοκκιναρίου, τον Τάσο Γκούση, τον Χριστόφορο Χοΐδη, τη Μαρία Παπαδοπούλου και τον Κώστα Φιλιππίδη. Πριν από λίγους μήνες, ο ΣΕΓΑΣ με μια λιτή ανακοίνωση ενημέρωνε πως η IAAF βρήκε, κατόπιν επανελέγχου, θετικό δείγμα από το 2007 που αφορούσε την κάτοχο δύο ολυμπιακών μεταλλίων Πηγή Δεβετζή.
Η Πηγή Δεβετζή είχε τιμωρηθεί με διετή αποκλεισμό και παλαιότερα, όταν τον Μάιο του 2009 αρνήθηκε θα δώσει δείγμα σε αιφνίδιο έλεγχο ντόπινγκ.
«Τα κρούσματα για τα οποία μάς έχει ενημερώσει η Παγκόσμια Ομοσπονδία αφορούν τις περιπτώσεις της Πηγής Δεβετζή και της Αφροδίτης Σκαφίδα. Βασίζονται σε επανέλεγχο παλαιότερων ούρων και όχι αιματολογικού προφίλ. Από την πλευρά μας, έχει ξεκινήσει η πειθαρχική διαδικασία» σημειώνει ο πρόεδρος του ΣΕΓΑΣ, Κώστας Παναγόπουλος, συμπληρώνοντας πως «τα τελευταία χρόνια υπάρχει ύφεση στα περιστατικά ντόπινγκ. Οι υποθέσεις που μας απασχολούν έρχονται από παλιά».
Την Ελλάδα την κυνηγάει το παρελθόν της στον πρωταθλητισμό. Εχει ανοιχτούς λογαριασμούς. Σε όλες τις περιπτώσεις που αναφέρθηκαν σχεδόν κανένας δεν ομολόγησε χρήση αναβολικών ουσιών. Αυτός είναι ένας καθοριστικός παράγοντας που διαφοροποιεί τη στάση των ελλήνων πρωταθλητών και πρωταθλητριών από πολλούς συναθλητές τους μεγάλης εμβέλειας στο εξωτερικό, που έστω και με τις εκ των υστέρων μαρτυρίες τους συνέβαλαν στην αποκάλυψη του κυκλώματος που τους περιέβαλλε και επανατοποθέτησαν πιο έντιμα την ταυτότητά τους απέναντι στην κοινωνία, ακόμη και αν χρειάστηκε να τσαλακώσουν την εικόνα τους. Για παράδειγμα, η δημόσια συγγνώμη του Αλεξ Σβάτσερ και οι καταθέσεις του για το κύκλωμα επέτρεψαν τη μείωση της ποινής του και την προετοιμασία του για τους Ολυμπιακούς του Ρίο. Στον αντίποδα, οι έλληνες πρωταθλητές και μαζί τους ένα τμήμα του αθλητικού Τύπου και της πολιτικής ηγεσίας αναλώθηκαν στη θεωρία της «σκευωρίας» και σε επιχειρήματα κλεμμένα από τις εφηβικές δικαιολογίες απέναντι στη γονεϊκή αυστηρότητα τύπου «μου ρίξανε κάτι στη σούπα ή στο ποτό».
Στο Αθλητικό Κέντρο του Αγίου Κοσμά προπονείται ύστερα από τέσσερα χρόνια αποχής ο σπρίντερ Τάσος Γκούσης. Πέρυσι, το περιοδικό «Track & Field News» τον ενέταξε μαζί με τον Κώστα Κεντέρη στους 100 καλύτερους σπρίντερ όλων των εποχών. Η δική μας συζήτηση επικεντρώθηκε στις δύσκολες ημέρες του 2008, όταν βρέθηκε θετικός σε έλεγχο ντόπινγκ. Οπως και τότε, αρνείται ότι έκανε χρήση απαγορευμένης ουσίας. «Και τότε πώς βρέθηκε;». «Καλή ερώτηση» απαντά. «Ημουν στον Αγιο Κοσμά, τελευταία ημέρα προτού φύγω για Ιαπωνία. Ηξερα ότι θα έρθουν για έλεγχο. Αν γνώριζα ότι είχα πάρει κάτι, δεν θα ήμουν τόσο άνετος. Δεν χρειάστηκε ποτέ να πάρω κάτι. Είμαι 37 ετών, τρέχω ακόμα, αυτό δείχνει ότι το σώμα μου είναι αγνό» λέει και θυμάται με πίκρα τη μοναξιά της διαπόμπευσης: «Ενιωσα οργή. Ξενέρωσα. Κανείς δεν με στήριξε, εκτός από την οικογένειά μου, και ο προπονητής μου ύστερα από τρεις-τέσσερις μήνες εξαφανίστηκε».
Ενα ακόμη στοιχείο που ευνοεί τη συσκότιση είναι η στάση της ελληνικής Δικαιοσύνης. Παρότι σε όλους αυτούς επιβλήθηκαν πειθαρχικές ποινές από τα αθλητικά όργανα, στα ελληνικά δικαστήρια αρκετοί τελεσίδικα αθωώθηκαν (βλέπε περιπτώσεις Αθανασίας Τσουμελέκα και άρσης βαρών). Ακόμη και το ελληνικό παρακλάδι του μεγαλύτερου αμερικανικού σκανδάλου ντόπινγκ, της υπόθεσης BALCO, δεν διερευνήθηκε ποτέ ουσιαστικά. Ο «Ιός» της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» έφερε τότε στο φως μια σειρά από ντοκουμέντα, σύμφωνα με τα οποία ο προπονητής στίβου Ανδρέας Λιναρδάτος και αντιπρόσωπος της SNAC (εταιρείας του Βίκτορ Κόντε της BALCO) εμφανιζόταν ως παραλήπτης «περίεργων» e-mail με αποστολέα τον Βίκτορ Κόντε και ο Χρήστος Τζέκος φερόταν να έχει σχέσεις και να έχει προμηθευτεί την ουσία THG από τον παρασκευαστή της Πάτρικ Αρνολντ. Μολαταύτα, η υπόθεση κλειδώθηκε γρήγορα στο συρτάρι του αρχείου. Ο Χρήστος Τζέκος τιμωρήθηκε με ποινή 12 μηνών φυλάκισης με τριετή αναστολή. Η Κατερίνα Θάνου δουλεύει στο Γραφείο Αθλητισμού του υπουργείου Εθνικής Αμυνας και περιμένει να «κληρώσει» για το χρυσό μετάλλιο του Σίδνεϊ που αφαιρέθηκε από τη Μάριον Τζόουνς. Ο άνθρωπος που χαρακτηρίστηκε κάποτε το μεγαλύτερο ταλέντο του κλασικού αθλητισμού και ένα ολόκληρο στάδιο φώναζε το όνομά του στον τελικό των 200 μέτρων το 2004, ο Κώστας Κεντέρης, από τη στιγμή που δεν εμφανίστηκε σε εκείνη την κούρσα, παραιτήθηκε μόνος του από όλα τα προνόμια και αποσύρθηκε σε ένα οχυρό σιωπής στα Ζαγοροχώρια.
Ενας άλλος ισχυρός άνδρας εκείνης της εποχής που γκρεμίστηκε απότομα από τον θρόνο των 66 μεταλλίων είναι ο Χρήστος Ιακώβου. Το όνομά του δεν συνδέθηκε μόνο με τον Χρήστο Τζέκο, αλλά και με τον βούλγαρο προπονητή Ιβάν Αμπατζίεφ, ο οποίος κατηγορήθηκε τρεις φορές για μαζικό ντοπάρισμα των ομάδων του. Στη συνομιλία μας, ο Χρήστος Ιακώβου επιμένει στην εκδοχή του «κινέζικου λάθους» για το 2008, ενστερνίζεται το επιχείρημα του τροχαίου για την υπόθεση Κεντέρη – Θάνου και κάνει λόγο για στοχοποίηση της χώρας: «Μια χώρα με 10 εκατομμύρια κατοίκους που παίρνει 16 μετάλλια στους Ολυμπιακούς θεωρείται προκλητική για τους άλλους. Αυτό ενόχλησε για την Ελλάδα. Μας είχαν βάλει στο μάτι. Δεν λέω απαραίτητα ότι ήθελαν να μας κάνουν κακό. Δεν είμαι ντετέκτιβ να ψάξω αν έγινε κάτι επίτηδες». Ο πρώην ομοσπονδιακός προπονητής της άρσης βαρών προχωράει ένα βήμα παραπέρα προτείνοντας ένα είδος «ελεγχόμενου ντόπινγκ»: «Για να υπάρχει καθαρός αθλητισμός πρέπει 50-60 ημέρες πριν από τους αγώνες να μπαίνουν όλοι στο Ολυμπιακό Χωριό και να παίρνουν με τη συνδρομή γιατρών όλοι τα ίδια. Αν παίρνουν όλοι τα ίδια, θα φανεί ποιος είναι καλός αθλητής και ποιος καλός προπονητής. Δεν λέω παράνομα, λέω τα ίδια».
